1.MÜZİKTE TEMEL İŞARETLER
1.1. Müzik ve Oluşumu
Müzik duyguların sesle anlatıldığı, bilinçli etkinliklere denir. Müzik yaşamın her
alanında varlığıyla birlikte insan ruhunu zenginleştirdiği gibi yaşam kalitesini de yükseltir.
Müzik bilimdir; çünkü içerik olarak bir konusu, kuraları ve bir yöntemi vardır. Müziğin
oluşumunu dört ana başlıkta ele alabiliriz,
1.1.1. Müzik Tarihi ve Gelişimi
Müzik, insanlık tarihiyle birlikte var olan bir olgudur. Yaşanılan dönemin olaylarını, o
coğrafyanın gelişimini seslerle dile getirmişlerdir. Müzikte gelişim geçtiği dönemin adlarını
almıştır. İlkel müzikten, klasik ve çağdaş müziğe kadar birçok dönem isimleri sayabiliriz.
Müziğin dili evrensel olduğundan birçok uygarlıkta, başka bir uygarlığın müziksel etkileşimi
görülmektedir. Müzikteki kullanılan enstrümanlarda ve ses cihazlarında gelişim son çağlarda
daha hızlanmıştır. Akustik ensrumanların, vokallin yerini elektoronik enstrümanlar ve
cihazlar almıştır. Örneğin; elektronik gitarlar, mikrofonlar, vb…

1.1.2. Sanatın Tanımı ve Dalları
Sanat; insanın etkileşimlerinin, duygu ve düşüncelerinin dışa vurumasıdır. Dışa
vurum; yazı, müzik, yapı, çizim, iletişim ve çeşitli somut ögelerle ifade edilir. Sanat, sosyal
yaşamın kaçınılmaz bir parçasıdır. Her bireyin mutlaka bir sanat dalıyla amatörde olsa
ilişkide ilgilenmesi gerekir. M.K. ATATÜRK’ün dediği gibi “SANAT ALTIN
BİLEZİKTİR”, sanatsız bir topluluk düşünülemez. Aşağıda gördüğünüz bir grafik sanatı
örneği, resimin ve müziğin varlığına işaret eden bir çalışma.
Biçim verilen malzeme değiştikçe sanatın değişik adlara ayrılması mümkün olabiliyor.
Ancak, sanatı sınıflandırırken sadece malzeme yönüyle sınıflandırma yapmak mümkün
değildir. Malzemenin yanı sıra, ifade ediş biçimi veya daha kapsamlı bir ifadeyle yaratıcılık
bu sınıflandırmada önemli bir etkendir. Sözgelimi, bir heykeltıraş da ağaca biçim verebilir,
bir marangoz da. Fakat heykeltıraşın ağaca biçim verişteki ifade tarzı ile marangozun
biçimlendirmesindeki ifade tarzı aynı değildir. Heykeltıraş biçimlendirmesini alışılmışın
dışında, yeni ve özgün bir biçimde yaparken; marangoz alışılmış, bilinen veya tekrar edilen
bir biçimlendirme yapar. Bu bakımdan sanat genel olarak önce iki gruba ayrılır:
» Pratik sanatlar / endüstriyel sanatlar (zanaat),
» Güzel sanatlar.
Güzel sanatlar deyince aklımıza; insan yaratıcılığı, insanın ilk çağlardan bu yana
kendini ifade ettiği, tam yetkinleşemediği dönemlerde; çizgi, boya, kil yoluyla içini döktüğü
biçimler, desenler, çeşitli oluşumlar geliyor. Yetkinleştiği dönemlerde ise örnekler çok
çeşitli. Sözgelimi; ünlü rönesans sanatları, yapılar, anıtlar, köprüler, müzeleri dolduran
resimler, sonra şiirler ya da Mimar Sinan'ın camileri, çeşmeleri, köprüleri v.b Günümüz
insanın; akıl, duygu,bilgi ve teknolojiyi kullanarak ortaya koyduğu sanat ürünleri:Çağdaş

resim, heykel, roman, tiyatro, sinema, çelik ve cam yapılar, incecik kullanım eşyaları, sesin,
ışığın, rengin, oyun gücünün birleştiği büyük sahne olayları, türlü tasarımlar.
Güzel Sanatları geleneksel ve çağdaş olmak üzere iki biçimde sınıflamak, bize bazı
kolaylıklar getirebilir.
Geleneksel sınıflama; güzel sanatları, hitap ettiği duyu organlarına göre sınıflar.
Sözgelimi görsel sanatlar (plâstik sanatlar), göze ve görmeye dayanan sanatları (resim,
heykel, mimari gibi) bir grupta topluyor. Fonetik sanatlar, müzik ve türleri ile edebiyatı;
ritmik sanatlar ise hem görme hem de hareketle ilgili olan sinema, opera gibi sanatları
kapsamaktadır.
Ancak, bu sınıflandırmanın dışında kalabilen bazı türler de olabilir. Sözgelimi,
karikatür veya seramik gibi. Bu sebeple, daha çağdaş bir sınıflandırmaya gerek duyulmuştur.
Bu sınıflama, söz konusu edilen sanat dalının niteliği ve tekniği göz önünde
bulundurulmaktadır.Buna göre, şöyle bir sınıflandırma yapılabilir:
» Yüzey Sanatları : Tüm iki boyutlu sanat çalışmaları, yani bir eni ve bir boyu
olan kâğıt veya tuval üzerine, bir duvar ya da kumaş üzerine uygulanan
sanatlardır: Resim ve türleri ( yağlı boya, sulu boya, baskı sanatları, afiş, grafik
çizimler ), duvar resmi, minyatür, karikatür, fotoğraf, batik, süsleme vb.
» Hacim Sanatları : Üç boyutlu sanat çalışmalarıdır. Sözgelimi heykel, seramik,
anıtlar gibi.
» Mekân Sanatları : İç ya da dış mekânı içine alan ve ya düzenleyen sanat
dallarıdır. En başta mimarî olmak üzere (bahçe mimarîsi, peyzaj mimarîsi),
çevre düzenlemesi gibi mekâna ilişkin tüm tasarım çalışmaları.
» Dil Sanatları : Edebiyat ve yazı türlerini kapsayan sanatlardır; roman, hikâye,
şiir, deneme, tiyatro metni, film senaryosu vb. gibi.
» Ses Sanatları : Müzik ve bütün türlerini kapsayan sanatlardır; halk müzikleri,
klâsik müzikler gibi.
» Hareket Sanatları: İnsanın, bedeniyle anlatım gücü kazandırdığı sanatlardır;
bale, dans türleri, halk dansları, pandomim vb.
» Dramatik Sanatlar : İnsanın, eyleme dönüşmüş ifadelerle kendini veya bir
olayı, bir olguyu anlattığı sanatlardır;tiyatro, opera, müzikal oyun, kukla gibi
sahne sanatları, sinema, gölge oyunu gibi türleri buna örnek olarak
gösterebiliriz.
Müziğin enstrümanları bu dalların birçoğunu içerir.Görsel, işitsel bir çok faktörü var.
Bir marangoz mantığının dışına çıkmamız gerekir.Daha iyi bir yapısal eser vermek için
müzik kullağımız iyi olmalı ve plastik sanatlara karşı ilgi duymalıdır.

1.1.3.Ses Oluşumu ve Özellikleri
Ses cisimlerin titreşmesinden oluşur. Sesin oluşması için ses kaynağı, iletici ve alıcı olması
gerekir. Kulağımıza gelen her seste tını, yükseklik, süre, vurgu ve gürlük nitelikleri vardır.
Bu nitelikler;
» Tını; seslerdeki çeşni ve renktir. Rüzgâr sesi, keman sesi, kuş sesi, piyano sesi
gibi sesleri kendine özgü tınılarıyla ayırt ederiz
» Yükseklik; sesin ince ya da kalın oluşudur. Diğer bir anlamada tiz ve pes oluşu.
» Süre; sesin az ya da çok uzamasıdır.
» Vurgu; sesin çeşitli şekilde çıkarılışıdır.
» Gürlük; sesin hafif veya kuvvetli olşudur. Yani şidetidir.
1.1.4. Müziğin Temel Öğeleri
Müziğin temel öğeleri ritim, melodi ve armonidir. Bu öğeler müziği var eder.
» Ritim: Bir müzik parçasının, zamanı belli bir süre içinde eşit veya değişik
uzunluktaki parçacıklara bölünmesidir. Ritim vuruşları bir düzen oluşturacak
şekilde birbirini izler. Bu vuruşlar müzikte nota değerleri ile gösterilir. Ritim
yalnızca sanata değil, evrene ve canlı varlıkların yaşamlarına da hâkim olan
öğedir.
» Melodi: Melodi veya ezgi antik çağda “melos”(bir lirik şarkı üzerine söylenen
şarkı) kelimesinden türetilmiştir. Melodi, tek sesle ifade edilen kendine özgü
karekteriyle müzikal fikirdir. Örneğin;9.senfoni, romans ve türkülerimiz.
» Armoni: Akorların (en az iki sesin aynı anda çalınması) art arda
bağlanmasından meydana gelen müzik dokusudur.
1.1.5. Müzik Türleri
Toplum yaşamıyla birlikte sürekli olusum ve gelişim halinde olan müziğin kaynağı tür
ve işlev bakımından çeşitlilik içerir. Bu çeşitliliği sıralamak oldukça zordur. Her dönem ve
yaşanılan yer bakımında çeşitlik sağlar. Müzik türlerini ana ve alt başlıklar halinde şöyle
sıralayabiliriz.

Gelişmişlik Düzeyine Göre
» İlkel müzik
» Yarı gelişkin müzik
» Gelişkin müzik
Yaygınlığına Göre
»
Yerel müzik
» Ulusal müzik uluslar arası müziğe yönelik olduğu
o Kültürel amaca göre
Geneleksel müzik (halk müziği)
Klasik müzik
Popüler müzik
o İnanç özelliği taşıyıp taşımadığına göre :
Dinsel müzik
Din dışı müzik
o Yerleşim birimini yapısına göre
Kırsal kesim müziği
Kent müziği
o Uluslara göre
Türk müziği
Çin müziği
Alman müziği